Hirsutyzm

Nadmierne owłosienie a choroby jajników

Najczęstszą przyczyną hirsutyzmu jest zespół wielotorbielowatych jajników. Jajniki w obrazie klinicznym są powiększone i zawierają mnogie torbielowate pęcherzyki.  Zespołowi wielotorbielowatych jajników może towarzyszyć łagodny hirsutyzm. Kobieta może również nie mieć problemów z miesiączkowaniem ? cykle pozostają regularne. Niestety ta choroba jajników może doprowadzić również do całkowitego ustania miesiączkowania oraz ciężkiej postaci nadmiernego owłosienia.

Inną przyczyną zaburzeń w produkcji androgenów są guzy jajników. Wiele guzów produkuje androgeny i tym samym przyczynia się do powstania hirsutyzmu. Zaliczamy do nich: guz z komórek Sertolego i Leydiga, guz z komórek lipidowych, guz z komórek wnękowych, ziarniszczak, rozrodczak oraz gonadoblastoma. Guzom tym towarzyszy gwałtowny rozwój hirsutyzmu.  Stwierdzenie trzykrotnego przekroczenia normy stężenia testosteronu (najistotniejszy androgen) lub androstenedionu jest sygnałem, który wskazuje na pojawienie się guza na jajniku. W takich przypadkach lekarz wdraża postępowanie, które umożliwi zlokalizowanie guza jajnika.

Hirsutyzm a nadnercza

Zaburzenia od strony nadnerczy, jako narządu biorącego udział w produkcji androgenów, również mają wpływ na rozwój hirsutyzmu. Do takich zaburzeń zaliczamy wrodzony przerost nadnerczy. Przerost nadnerczy jest spowodowany niedoborem niektórych enzymów. U niektórych kobiet występuje łagodny niedobór enzymów, który może spowodować hirsutyzm bez innych objawów towarzyszących przerostowi nadnerczy. Około 10 % pacjentek z prostym hirsutyzmem ma nabyty zespół nadnerczowo ? płciowy, który pojawia się po okresie dojrzewania.
Hirsutyzm może towarzyszyć hormonalnie czynnym gruczolakom i nowotworom kory nadnerczy. Guzy te mogą wystąpić w każdym okresie życia kobiety. W większości przypadków wraz z hirsutyzmem pojawia się wirylizacja oraz u większości kobiet objawy zespołu Cushinga.

Hirsutyzm w przebiegu zespołu Cushinga

W zespole Cushinga kora nadnerczy produkuje nadmierną ilość  kortyzolu. Nadmiar tego hormonu powoduje liczne objawy. Niekiedy występuje również hirsutyzm oraz cechy niewielkiej wirylizacji. Najczęściej choroba pojawia się między 20. a 40. rokiem życia. Zaburzenia wydzielania kortyzolu spowodowane są gruczolakiem przysadki.  Gruczolak przysadki produkuje hormon adrenokortykotropowy (ACTH), który ma wpływ na nadmierne wydzielanie kortyzolu. To z kolei powoduje szereg objawów charakteryzujących  zespół Cushinga. Hirsutyzm, który może towarzyszyć chorobie Cushinga, skutecznie można wyleczyć usuwając chirurgicznie gruczolaka z przysadki.

Nadmierne owłosienie z przyczyn nowotworowych

Hormon ACTH, który ma wpływ na funkcjonowanie kory nadnerczy, jest produkowany nie tylko przez gruczolaka przysadki.  Najczęściej występującym nowotworem produkującym ACTH jest rak owsianokomórkowy płuc. Rzadziej grasiczaki, guzy komórek wysp trzustkowych, rakowiaki, rak rdzenia sty i guzy chromochłonne. Najważniejszym elementem eliminacji nadmiernego owłosienia, które może występować w przebiegu tych chorób, to wykrycie przyczyny a więc zmiany nowotworowej. W przypadku łagodnych guzów można usunąć je chirurgicznie, choć u niektórych pacjentek jest to możliwe.

Hirsutyzm idiopatyczny

O hirsutyzmie idiopatycznym mówimy wówczas, gdy stężenie androgenów jest w normie. Nie stwierdza się swoistej przyczyny, choć dokładna analiza endokrynologiczna wykrywa zwykle hiperandrogenemię. Jeżeli stężenie androgenów jest w normie, można wykluczyć guza jako przyczynę hirsutyzmu. U większości kobiet z hirsutyzmem występuje prawdopodobnie łagodna postać  zespołu wielotorbielowatych jajników lub łagodny wrodzony przerost nadnerczy. Nadmierne owłosienie może mieć również swoje źródło w otyłości. Również stres jest czynnikiem mogącym mieć wpływ na pojawienie się hirsutyzmu. Kortyzol jest hormonem, który nazywany jest ?hormonem stresu?. Zredukowanie masy ciała u otyłych kobiet oraz wyeliminowanie w miarę możliwości stresu z naszego życia, może być pomocne w ograniczeniu nadmiernego owłosienia.

Sposoby na usunięcie nadmiernego owłosienia

Jedynym sposobem, który pozwala na trwałe usunięcie niepożądanego owłosienia jest elektroliza. Jednak u pacjentek ze znacznie nasilonym hirsutyzmem elektrolizę należy stosować łącznie z leczeniem ogólnym. Jest to niestety technika bolesna, czasochłonna i droga. Istnieje ryzyko blizn po takim zabiegu, kiedy przeprowadza go mało doświadczona osoba.

Innymi środkami zaradczymi jest golenie. Ogolone włosy pojawiają się ponownie i mają szczeciniasty wygląd. Możemy zastosować środki depilujące, które chemicznie niszczą włosy, jednak mogą powodować uszkodzenia skóry. Innym sposobem jest woskowanie. Wadą tego sposobu na usunięcie nadmiernego owłosienia jest jego bolesność oraz możliwość zbliznowacenia skóry.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy hirsutyzmu